Skip to main content Skip to footer

Ysgoloriaethau Ymchwil

Oeddet ti’n gwybod ei bod yn bosib gwneud Doethuriaeth (PhD) drwy gyfrwng y Gymraeg? 

Mae’r Coleg Cymraeg Cenedlaethol yn rhoi arian i tua 10 myfyriwr PhD bob blwyddyn. Byddi di’n derbyn arian am dair blynedd wrth astudio ar gyfer doethuriaeth. 

Gelli di wneud ymchwil ar bob math o bynciau. 

Nod y cynllun yw datblygu ymchwilwyr o’r safon uchaf sy'n gallu gweithio drwy gyfrwng y Gymraeg. 

Mae rhestr o’r traethodau ymchwil mae’r Coleg wedi eu noddi ar hyd y blynyddoedd, a dolenni at nifer o’r rhai sydd wedi’u cwblhau, i’w gweld drwy’r botwm isod.

Mae'r cyfnod ymgeisio ar gyfer Ysgoloriaethau Ymchwil 2025-26 ar agor!

Clicia ar y dolenni isod i weld rhagor o wybodaeth a'r ffurflen gais. 

Dyddiad cau: 31 Ionawr 2025

Ysgoloriaethau ymchwil 2025-26 Ffurflen gais

Cwestiynau Cyffredin

Mae'r Coleg Cymraeg Cenedlaethol yn gwahodd ceisiadau ar gyfer Ysgoloriaethau Ymchwil yng nghanol mis Hydref bob blwyddyn, gyda’r dyddiad cau ar ddiwedd mis Ionawr. Mae'r llythyr yn gwahodd ceisiadau o Brifysgolion i'w weld isod a hefyd y ffurflen gais i brifysgolion ei denfyddio i wneud cais. 

Prifysgolion sy'n gyfrifol am gyflwyno ceisiadau i'r Coleg Cymraeg. Os oes gen ti syniad am gwestiwn ymchwil ar gyfer PhD, cysyllta ag adran academaidd un o brifysgolion Cymru yn gyntaf i ddangos dy ddiddordeb. Gall Swyddog Cangen y Coleg Cymraeg yn y brifysgol honno dy roi mewn cysylltiad â’r bobl iawn. 

Hefyd, edrycha ar wefannau prifysgolion Cymru yn ystod yr haf (Mai–Awst). Dyma pryd mae'r prifysgolion fel arfer yn hysbysebu am unigolion i ymuno â phrosiectau ymchwil sydd wedi’u cefnogi gan y Coleg Cymraeg, a lle y bydd Ysgoloriaeth Ymchwil ar gael. 

Mae’r Coleg yn croesawu ceisiadau ar gyfer prosiectau ymchwil mewn unrhyw bwnc. 

Rhaid i o leiaf un o oruchwylwyr y prosiect ymchwil allu goruchwylio yn Gymraeg, felly mae’n bwysig bod gan yr adran staff fydd yn gallu gwneud hynny yn Gymraeg. Ry’n ni eisiau datblygu arbenigwyr mewn pynciau lle y bydd angen staff mewn swyddi ymchwilio a darlithio yn y dyfodol. 

Os wyt ti’n llwyddianus, mae pwy bynnag sy’n derbyn Ysgoloriaeth Ymchwil yn cael nawdd am dair blynedd sydd o’r un gwerth ag ysgoloriaethau ôl-raddedig Cynghorau Ymchwil y DU (UKRI). 

Mae’r Coleg yn ariannu rhai Ysgoloriaethau Ymchwil yn llawn ac yn talu 100% o ffioedd dysgu a grant cynnal a chadw y myfyrwyr. Ry’n ni hefyd yn ariannu rhai Ysgoloriaethau Ymchwil ar y cyd gyda’r brifysgol neu sefydliad arall. Does dim disgwyl i fyfyrwyr dalu dros eu hunain. 

Ry’n ni hefyd yn rhoi hyd at £500 yn ychwanegol y flwyddyn i fyfyrwyr i helpu i dalu unrhyw gostau sy'n ymwneud â chynnal yr ymchwil, neu i dalu i fynd i gynadleddau. 

Mae myfyrwyr sy’n derbyn Ysgoloriaeth Ymchwil oddi wrth y Coleg yn cynnal yr ymchwil ac yn ysgrifennu eu traethawd PhD yn Gymraeg. 

Mae gofyn i fyfyrwyr sy’n derbyn Ysgoloriaeth Ymchwil sefyll Tystysgrif Sgiliau Iaith Gymraeg y Coleg tra eu bod nhw’n fyfyriwr ymchwil yno. Mae’r Dystysgrif yn ffordd dda o wella sgiliau iaith ac o ennill cymhwyster ychwanegol. Mae’r Coleg yn cynnig adnoddau rhyngweithiol a sesiynau wyneb-yn-wyneb i helpu myfyrwyr i baratoi ar gyfer asesiad y Dystysgrif. Mae’n syniad da hefyd i fyfyrwyr sydd am wella eu Cymraeg ddilyn cwrs hyfforddiant ffurfiol yn eu prifysgol. 

Dim ond myfyrwyr sydd am wneud doethuriaeth yn un o brifysgolion Cymru sy’n gallu derbyn Ysgoloriaeth Ymchwil. Ond mae’r Coleg eisiau i fyfyrwyr israddedig mewn prifysgolion y tu allan i Gymru ddod i un o brifysgolion Cymru i astudio tuag at ddoethuriaeth.  

Mae croeso cynnes i fyfyrwyr mewn prifysgolion y tu allan i Gymru ddod aton ni er mwyn cael yr holl gefnogaeth a chyfleoedd eraill y mae’r Coleg yn eu cynnig i fyfyrwyr ôl-raddedig. 

Clicia ar y ddolen isod i ddysgu mwy am y Rhaglen Sgiliau Ymchwil a’r cyfleoedd hyfforddi a datblygu eraill sydd ar gael drwy’r Coleg Cymraeg i unrhyw siaradwyr Cymraeg sy’n gwneud ymchwil academaidd.

Cofia hefyd ein dilyn ni ar Twitter @olraddccc a chwilia am y Gymuned Ôl-radd ar Facebook.

Mae’r Coleg yn croesawu ceisiadau i wneud PhD yn llawn amser neu’n rhan amser (0.5). 

Ry’n ni eisiau i fyfyrwyr ddechrau dysgu israddedigion yn ystod ail flwyddyn eu PhD. Bydd disgwyl i ti ddysgu hyd at 5 awr yr wythnos drwy gyfrwng y Gymraeg (hyd at uchafswm o 60 awr y flwyddyn) drwy gynnal tiwtorialau neu arddangos mewn sesiynau labordy ac yn y blaen.

Gwybodaeth ychwanegol i staff prifysgolion 

Mae gan bob prifysgol yr hawl i wneud hyd at bum cais am Ysgoloriaethau Ymchwil bob blwyddyn, ond dim mwy nag un o’r un ysgol/adran academaidd. Ar gyfer Ysgoloriaethau Ymchwil 50%, rhaid i’r brifysgol warantu gweddill y cyllid. 

Bydd cyfarwyddwr y Gymraeg yn y brifysgol neu’r swyddog cangen yn gallu cynghori ynglŷn â chynlluniau’r brifysgol ar gyfer y cylch nesaf o ddyfarniadau. 

Mae croeso i'r brifysgol gyflwyno enw ymgeisydd fel rhan o’r cais. Os nad oes enw ymgeisydd yn y cais, bydd rhaid i’r brifysgol hysbysebu’n agored am unigolyn i wneud y gwaith ymchwil os bydd y cais yn llwyddianus. 

Bydd panel yn dyfarnu’r Ysgoloriaethau Ymchwil yn seiliedig ar: y prosiect ymchwil arfaethedig, cyfraniad y prosiect tuag at amcanion y Coleg Cymraeg, profiad yr ysgol/adran wrth gyfarwyddo gwaith ymchwil a, lle ceir ymgeisydd, rhagoriaeth academaidd yr unigolyn. Mae’n bwysig iawn bod y cais yn rhoi sylw manwl i'r holl agweddau hyn. 

Hyfforddiant a chyfleoedd

Mae'r Rhaglen Hyfforddiant Sgiliau Ymchwil yn cefnogi myfyrwyr ymchwil ac academyddion gyrfa gynnar cyfrwng Cymraeg. Cynhelir nifer o weithdai ar draws y flwyddyn. Darperir yr hyfforddiant sgiliau ymchwil gan y Coleg Cymraeg Cenedlaethol mewn partneriaeth â phrifysgolion Cymru.

Mae’r hyfforddiant yn rhad ac am ddim, ac mae croeso mawr i bawb. Ymuna â chymuned ôl-raddedig y Coleg Cymraeg Cenedlaethol a manteisia ar y cyfleoedd sydd ar gael i ti. Ceir gwybodaeth lawn am y gweithdai unigol islaw.